Pandemi sürecinde D vitamini eksikliği ve hareketsizlikle birlikte kemik erimesi riskini artırdığını belirtmek isterim. Halk arasında kemik erimesi olarak bilinen osteoporoz, yaygın görülen metabolik bir kemik hastalığıdır. Bu hastalıkla birlikte kemiklerin kalitesi bozularak kırılgan hale getirir. Önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olmasına rağmen gözden kaçırılan vakalar basit düşmelerle bile kırıklara yol açarak ciddi problemlere neden olabilir.
Araştırmalara göre 50 yaşını aşan her üç kadından birini ve her beş erkekten birini tehdit eden ‘Osteoporoz’ günümüzün global sağlık sorunlarından biri olarak karşımıza çıkıyor.
Osteoporozun belirtileri ve bulguları genellikle sırt ağrısı, boy kısalması, omurgada deformiteler ve kırıklardır. Kırıklar sıklıkla önkolda, omurgalarda veya kalçada olabilmektedir.
Osteoporozda klinik belirtilerin veya komplikasyonların gelişiminden önce uzun süren sessiz bir dönem izlenir. Kişinin herhangi bir yakınması olmaz. Dolayısı ile hastalığın varlığından haberi olmayabilir. Hastalık sinsice ilerler ve bu dönemde tanı ancak kemik yoğunluk ölçümleri ile konabilir.
Ayrıca yaşadığımız dönem gereği güneş ışığından yeteri kadar faydalanamadığımız için ciltten sentezlenebilecek D vitamini düzeyi de azaldı. Tüm bu olumsuzlukların kemik sağlığımızı bozduğunu belirtmek isterim. Normal şartlarda osteoporoz daha çok menopoz sonrası kadınları etkilerken, bu yaş grubu kadınlar pandemi döneminde daha büyük risk altındadır. Bu hastalıktan korunmanın yollarını şu şekilde anlatabilirim;
Yürüyüş
İmkan varsa evin hemen yakınlarında, kalabalıktan olabildiğince uzak durarak günlük 30-60 dakikalık orta tempolu yürüyüşler yapılmalı. Eğer imkan yoksa en azından ev içinde, koridorlarda günde birkaç kez 5-10 dakikalık yürüyüşler yapılmalı.
Diğer Egzersizler
Dizleri çok zorlamadan merdiven inip çıkma da vücut ağırlığının kullanıldığı uygun bir egzersiz. Gövdenin dik durmasında temel görevi olan sırt-bel kaslarının kişinin yaşına ve fiziksel aktivite düzeyine uygun bir şekilde dirençli egzersizlerle güçlendirilmesi (ağırlık kaldırma, bantlarla yapılan kürek egzersizleri) evde yapılabilecek diğer egzersizlerdir.
Beslenme
Sağlıklı kemikler için günlük ortalama kalsiyum ihtiyacı 1000-1500 mg'dır. Bu miktar, süt ve süt ürünlerini uygun şekilde tüketerek, gerekirse (intolerans/allerji gibi durumlarda) kalsiyum destek ilaçlarıyla sağlanabilir. Kemik sağlığını korumak için yeterli kalsiyum tüketiminin yanı sıra hiç tüketilmemesi veya sınırlı miktarda tüketilmesi gerekli şeyler arasında sigara ve kahve var. Sigara, vücuttaki her dokuda olduğu gibi kemiklerde de hücrelerin yeteri kadar oksijenlenmesini engellediğinden ciddi olumsuz etkileri mevcut. Günde 3 fincandan daha fazla kahve tüketildiğinde alınan kafeinin de osteoporoz gelişimine yol açabilir. Yine aşırı miktarda tuz tüketimi böbreklerden kalsiyum emilimini azaltacağından kemik sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir.
D Vitamini
Günlük ihtiyaç güneş ışınlarının dik olduğu saatlerde 10-15 dakika güneş ışığına çıkarak alınabilir, ancak pandemi şartlarında bu mümkün olmuyorsa D vitamini destek ilaçlarından faydalanılabilir. Ayrıca yumurta sarısı, yağlı balıklar da D vitamininden zengin yiyeceklerdir. Ancak bu gıdalar güneş ışığıyla deriden sentez olmaksızın tek başına yeterli değildir. Bu konuda özellikle belirtmek isterim camdan süzülen güneş ışınları D vitaminin aktifleşmesine fayda sağlayamaz. Camlar UVB ışınlarını önlüyor. Ayrıca güneşten koruyan kremler de UVB ışınlarını geçirmiyor ve vücudumuzun D vitamini üretmesini engelliyor.
Kemik Yoğunluğu Ölçümü
Herhangi bir hormonal bozukluğu olmayan erkekler ve menopoza girmemiş kadınlarda osteoporoz görülme olasılığı düşüktür. Ancak belirtilen durumların varlığı veya aile hikayesi varlığında kemik yoğunluğu ölçümü yaptırmak gerekir. Tetkik sonuçlarına göre gerekli ise osteoporoz için özel olarak kullanılan ilaçlara başlanmalıdır.