Toplumsal kalıpları değiştiren Instagram rolleri
Sosyal medyayla ilgili araştırmalar yapan Yaşar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Dr. Öğretim Üyesi Ece İpekoğlu, "Instagram anneleri çoğu zaman ev düzeni, çocuk bakımı, sağlıklı beslenme, seyahat gibi konularda ideal bir aile yaşamı sundukları içerikler üretiyorlar. Bu da diğer anneler için bir kıyas ve baskı unsuru haline gelebilir. Halbuki bu paylaşımlar her zaman gerçek yaşamın zorluklarını yansıtmaz. Eskiden baba daha çok geçim sağlayan figürken, artık duygusal olarak bağlı, ilgilenen, oyun oynayan baba modeli öne çıkıyor. Latte babası da bu ‘modern baba’ anlayışının bir temsili gibi" dedi.
Ebeveynlik artık sadece evde değil, ekranda da yaşanıyor. Instagram annelerinin ardından şimdi de ‘Latte babaları’ sahnede. Sosyal medyada çocuklarıyla içerik üreten modern babalar, ilgileri ve duygusal bağlarıyla yeni bir ebeveynlik anlayışını temsil ediyor. Uzmanlara göre bu gösterişli paylaşımlar, gerçek yaşamın zorluklarını perdeleyerek ebeveynler arasında kıyas baskısını artırıyor. Sosyal medya platformlarında geçirilen sürelerin her geçen gün artmasıyla birlikte bu platformlar gündelik yaşamı da etkilemeye başladı. Çok takipçi sayısına sahip içerik üreticileri, sosyal medyadaki yeni kavramlarla akımlara yön veriyor. Son dönemde sosyal medyada çocuklarıyla yaptıkları paylaşımlarla belli bir hayat tarzını yansıtan Instagram aileleri ise kullanıcıları etki alanına aldı. Doktora tezinde çalıştığı "Instagram Annesi" ve "Latte Babası" kavramlarını anlatan Yaşar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Dış Ticaret Programı Dr. Öğretim Üyesi Ece İpekoğlu, "Sosyal medya platformlarının hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmesiyle birlikte, ebeveynlik anlayışı da bu yeni mecralarda kendine özgü ifadeler bulmaya başladı. Özellikle Instagram gibi görsel odaklı platformlarda belirginleşen bu iki figür dikkat çekiyor. Her ne kadar ebeveynliğin farklı yönlerini temsil etseler de bu iki kavram modern ebeveynliğin sosyal medya yansımalarını anlamak için önemli birer pencere sunuyor" şeklinde konuştu.
Hem anne hem içerik üreticisi
"Instagram Annesi" kavramının ortaya çıkış sürecini anlatan Dr. Öğretim Üyesi Ece İpekoğlu, "Aslında bu fenomenin kökeninde etki pazarlaması yatıyor. Etki pazarlamasında "İnfluencer" dediğimiz takipçileri olan ve onlara hayatlarından ya da ilgili konuları ile alakalı paylaşımlarını bu takipçileri ile paylaşan kişilerin, annelik üzerinden paylaşımlar yapması ile ortaya çıkıyor. Genel hatlarıyla, çocuklarının günlük yaşamını, bakımını, gelişimini, aile yaşantısını, çocuğa ya da anneye özel ürünleri sıklıkla Instagram üzerinden paylaşan anneleri tanımlar. Bu anneler genellikle belli bir estetik anlayışla içerik üretir. Instagram anneleri zamanla geniş takipçi kitlelerine ulaştı ve birçok marka bu kişilere ürünlerini tanıtmak için sponsorlu iş birlikleri teklif etmeye başladı. Böylece bu anneler hem influencer oldular hem de "instamom" kavramı altında yeni bir dijital meslek rolü üstlendiler" diye aktardı.
"Kıyas ve baskı unsuru haline gelebilir"
Anneliği idealize edebilen bu kavramın sosyal medya kullanıcıları üzerindeki olumsuz etkisinden bahseden İpekoğlu, şunları söyledi:
"Instagram anneleri çoğu zaman ev düzeni, çocuk bakımı, sağlıklı beslenme, seyahat gibi konularda ideal bir aile yaşamı sundukları içerikler üretiyorlar. Bu da diğer anneler için bir kıyas ve baskı unsuru haline gelebilir. Takipçi anneler için ideal bir anne kavramı altında kendini yetersiz hissetme ortaya çıkabilir. Aynı zamanda farklı sosyokültürel gruplar özelinde ekonomik anlamda da baskı unsuru haline gelebilir; çünkü etkiledikleri kitleye aynı zamanda bir hayat tarzı da sunuyorlar. Takipçiler bu hayat tarzına özlem duyarak duygusal anlamda etkilenebilirler. En iyi bebek arabası, beşik, oyuncak, eğitim materyali gibi ürünlerin olmazsa olmaz gibi sunulmasına neden olabilir. Ya da anne figürlerini çoğunlukla fiziksel olarak fit, bakımlı, kariyer sahibi ama çocuğun da çok zaman ayırıyor gibi örneklerle karşılaşıyoruz. Halbuki bu paylaşımlar her zaman gerçek yaşamın zorluklarını yansıtmaz, gerçekte uykusuz geceler, yorgunluk, ekonomik problemler de var. Bunun tam tersini yapan kişiler de var, yani anneliği her hali ile paylaşan, takipçilere yalnız olmadıklarını hissettiren içerik üreticileri de var tabii."
Geleneksel baba rollerine bir alternatif
"Latte Babası" kavramının ise geleneksel baba rollerine bir alternatif olarak ortaya çıktığını söyleyen İpekoğlu, "Bu figür, babaların çocuk bakımında daha aktif, ilgili ve görünür hale geldiği bir imaj sunuyor. Geleneksel rollerin aksine annenin iş hayatında olup babanın çocuk bakımını üstlendiği ve bundan oldukça memnuniyet duyduğu bir model. Bu babalar genellikle; bebek arabasıyla yürüyüş yapan, bebek sargısı ile bebek taşıyan, çocukla kitap okuyan ya da oyun oynayan, estetik filtrelerle günlük yaşamını Instagram’da paylaşan babalardır. Görsellerinde de bakımlı, rahat ama stil sahibi giyimli, organik ürünler veya modern çocuk ürünleriyle iç içe, baba-çocuk ilişkisini duygusal ve sıcak bir şekilde yansıtan bir figür olarak karşımıza çıkıyor" dedi.
"Sosyal medya erkeklerin duyarlı yönünü gösterebiliyor"
Yeni araştırmasının da konusu olan "Latte Babası" kavramının, sosyal medyada erkekler için yeni bir babalık modeli sunarak toplumsal cinsiyet rollerini dönüştürme potansiyeli taşıdığına dikkat çeken İpekoğlu, şöyle devam etti:
"Bu değişim hem her yönü ile ele alınmalı. Latte babası, babalık rollerinin değişmeye başladığının bir göstergesi ve olumlu bir dönüşüm sinyali taşır. Ancak bu figürün estetik hale getirilmiş ve seçici temsili, toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçek anlamda yansıtmakta yetersiz kalabilir. Eskiden baba daha çok geçim sağlayan figürken, artık duygusal olarak bağlı, ilgilenen, oyun oynayan baba modeli öne çıkıyor. Latte babası bu ‘modern baba’ anlayışının bir temsili gibi. Sosyal medya, erkeklerin sadece güçlü, ya da otoriter değil; bakım veren, şefkatli, duyarlı yönlerini de gösterebildiği bir alan hâline geldi. Latte babası bu boşluğu dolduruyor. Pazarlama açısından düşünürsek bu kavram aynı zamanda bir tüketim figürü. Şık bebek arabası, kahve, çocuk kitapları gibi unsurlarla pazarlamaya uygun bir Baba tipi sunuluyor."
Doktora tezinde çalıştığı "Instagram Annesi" ve "Latte Babası" kavramlarını anlatan Yaşar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Dış Ticaret Programı Dr. Öğretim Üyesi Ece İpekoğlu, "Sosyal medya platformlarının hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmesiyle birlikte, ebeveynlik anlayışı da bu yeni mecralarda kendine özgü ifadeler bulmaya başladı. Her ne kadar ebeveynliğin farklı yönlerini temsil etseler de bu iki kavram modern ebeveynliğin sosyal medya yansımalarını anlamak için önemli birer pencere sunuyor" şeklinde konuştu.
