SGK borçlanmaları için kritik günler
Sosyal Güvenlik Uzmanı Yavuz Kurt, sigortalıların eksik gün sayılarını tamamlayarak emekli olabilmeleri ve sigorta başlangıcını öne çekebilmeleri bakımından hizmet borçlanmalarının önemli olduğunu ancak yıl başıyla birlikte gerek asgari ücret artışı gerekse yapılacak yeni yasal düzenleme ile borçlanma maliyetlerinin büyük ölçüde artacağını belirterek, borçlanmalar hakkında bilgilendirme bulundu.
Hizmet borçlanması nedir
Sigortalıların, askerlik, doğum, memurların ücretsiz izinleri, avukatlık stajı, tutukluluk, gözaltı, grev veya lokavt gibi nedenlerle çalışamadıkları ve sigortalı bildirimlerinin yapılamadığı sürelerin daha sonra kendileri tarafından başvuru yapılarak, SGK tarafından hesaplanan tutarı ödemeleri ile kazanabilecekleri prim ödeme günleridir.
Kimler borçlanma yapabilir
Hizmet borçlanması yapılabilmesi için kişinin daha önce memur, işçi veya esnaf statülerinden en az bir gün sigortalı bildiriminin yapılmış olması gerekir. Bu kişiler, askerlik ve yedek subay okulunda geçen sürelerini, üç çocuğa kadar (üçüncü çocukta dahil) her bir çocuk için doğum sonrası iki yıla kadar olan süreleri, memurlar ücretsiz izin sürelerini, avukatlar staj, doktorlar ise fahri asistanlık sürelerini, grev, lokavt, tutukluluk ve hükümlülükte geçen süreler ile 13 Şubat 2011 tarihinden sonra geçen kısmi süreli çalışma sürelerini borçlanabilmektedirler.
Sigortalılar elini çabuk tutmalı
Sigortalılar, günlük asgari ücret ile bu ücretin 7,5 katı arasında belirlenen prime esas kazancın yine günlük yüzde 32’sini ödemek suretiyle borçlanma yapabiliyor. Örneğin bugün için bir günlük borçlanma bedeli 4/a (SSK) sigortalıları için 277,40 TL, aylık 8 bin 322 TL, yıllık ise 99 bin 864 TL. Ancak yıl başından itibaren asgari ücretteki artışla birlikte bu tutarlara artacak. Bununla da kalmıyor. Meclis’te bulunan ve Aralık ayı içinde yasalaşması beklenen torba kanunla günlük borçlanma oranı yüzde 45’e çıkarılıyor.
Başvuru nasıl ve nereye yapılıyor
Hizmet borçlanmasına ilişkin talepler, SGK müdürlüklerinde hazır olan hizmet borçlanması başvuru belgesi veya kişinin kendisinin hazırlayabileceği borçlanma isteğini belirtir bir dilekçe ile SGK il ve merkez müdürlüklerine bizzat yapılabileceği gibi e-Devlet üzerinden de bu başvurular kolaylıkla yapılabiliyor.
İstediğim kadar süreyi borçlanabilir miyim
Sigortalılar borçlanabileceklerin sürelerin tamamını ödemek zorunda değillerdir. Yalnızca hak etmek istedikleri sosyal güvenlik hizmetlerinden yararlanabilmek için yeterli süreyi borçlanabilirler. Örneğin 540 gün askerlik yapmış sigortalı emeklilik için 320 güne ihtiyaç duyuyor ise sadece bu kadar günü için de borçlanma yapabilecektir.
Borçlanılan tutarlar geri alınabilir mi
Aylık bağlanmamış olması şartıyla SGK’ye yazıyla müracaat ederek borçlanmadan vazgeçilmesi mümkün. Bu durumda ödenen borçlanma tutarının tamamı faizsiz iade edilir. Ödenen paranın bir kısmının iadesi ise mümkün değildir. Sigortalılar herhangi bir süre ve bir defaya mahsus şartı olmaksızın ödedikleri borçlanma bedellerini bu kapsamda her zaman ve her defa geri talep edebileceklerdir.
Borçlanılan tutarlar ne zamana kadar ve nereye ödenmeli
Sigortalılar başvuru yaptıklarında SGK tarafından hesaplanan borç tutarı, iadeli taahhütlü olarak kendilerine bildirilir. PTT alındısının ilgiliye teslim edildiği tarih borcun tebliğ tarihidir. Bu tarihten itibaren bir ay içinde borçlanma bedelinin bankaya ödenmesi gerekir. Tebliğ edilen borcunu süresi içinde ödemeyenler ile kısmi ödeme yapanların kalan sürelerinin borçlandırılması içinse yeni başvuru yapılması gerekecektir.
Borçlanma hangi sigortalılık statüsünden sayılır
Askerlik, doğum, doktora, tıpta uzmanlık, avukatlık stajı, doktorların fahri asistanlığı, grev, lokavt süreleri, gözaltı ve tutukluluk halleri, kısmi süreli çalışanların eksik günleri, borçlanma talebi yapılan tarihte tabi olunan son sigortalılık statüsü ne ise o statüden borçlandırılır. Örneğin son olarak 4/1-a (SSK) statüsünde çalışan bir kişinin borçlandırılan süreleri bu kapsamda değerlendirilir. Zorunlu sigortalılığından sonra isteğe bağlı prim ödeyenlerin borçlanmaları halindeyse bu süreler 4/1-b (Bağ-Kur) kapsamında değerlendirilecektir.
Sigorta başlangıcı öne çekilir mi
İlk defa sigortalı olunan tarihten önceki süreler için borçlanma yapılması durumunda sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür. Ancak bu durum askerlik, doktora öğrenimi, tıpta doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri, fahri asistanlık, avukatlık stajı ve kişilerin kanun gereği yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait olan kısmı için geçerlidir. Bir başka deyişle her borçlanma sigortalılık başlangıç tarihinizi öne çekmeyecektir.
