Samsun’un doğal mirası Kızılırmak Deltası’nda, geleneksel manda yetiştiriciliğini modern ve katma değerli bir yapıya kavuşturmak amacıyla "Mandadan Markaya" projesi hayata geçirildi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) ve Ondokuzmayıs Yerel Eylem Grubu Derneği (OMYEGDER) iş birliğinde yürütülen proje, 12 ay sürecek ve 60 bin dolar bütçeye sahip.
Geleneksel Üretim Bilimle Buluşuyor
Türkiye’nin en yüksek manda varlığına sahip ili olan Samsun’da yaklaşık 26 bin 600 baş manda bulunuyor. Ancak ürünlerin markasız ve düşük katma değerle satılması üreticilerin önemli bir sorunu. Proje kapsamında, akademik bilgi ile yerel deneyim bir araya getirilerek bu sorunun aşılması planlanıyor. Samsun’a özgü manda ürünleri için coğrafi işaret süreci başlatılacak, pazar araştırmaları ve ambalaj tasarımı çalışmaları yapılacak.
Birleşmiş Milletler'den Destek ve Geçmişten Gelen Bir Miras
Projenin yürütücüsü Prof. Dr. Ali Kemal Ayan, "Mandadan Markaya" projesinin köklerinin 2005 yılındaki Birleşmiş Milletler destekli "Manda Sevdamız" projesine dayandığını belirtti. Ayan, mandanın sulak alanların önemli bir ekosistem mühendisi olduğunu vurgulayarak, projenin hem ekonomik hem de ekolojik bir öneme sahip olduğunu ifade etti. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Koordinatörü Gökmen Argun ise projenin Samsun ve Kızıırmak Deltası için muazzam bir fırsat olduğunu dile getirdi.
Verimlilik ve Nüfus Artışı İçin Mücadele
Samsun Damızlık Manda Yetiştiriciler Birliği Temsilcisi İsmail Metin, sektörün karşılaştığı zorluklara dikkat çekti. Manda sayısının ekonomik sıkıntılar ve yırtıcı hayvanlar nedeniyle düşüş eğiliminde olduğunu belirten Metin, markalaşma için öncelikle süt veriminin artırılması gerektiğinin altını çizdi. İtalya'da süt ortalamasının 9 kilo olduğunu, Türkiye'de ise bu rakamın 6 kilonun altında kaldığını ifade etti.
Kadınlar ve Gençler İçin Fırsatlar
Projenin önemli hedeflerinden biri de kırsalda istihdamı artırmak. Bu kapsamda 50 kadın ve genç üreticiye yönelik özel eğitimler ve mentorluk çalışmaları gerçekleştirilecek. Engiz Kadın Girişimi Kooperatifi’nin katkılarıyla üretici örgütlenmesi ve kooperatifleşme güçlendirilmeye çalışılacak.
150 Bin Dolarlık Gelir Artışı Hedefi
"Mandadan Markaya" projesinin tamamlanmasıyla birlikte, bölge üreticilerinin toplam gelirinde yaklaşık 150 bin dolarlık bir artış sağlanması bekleniyor. Yerel festivaller, tadım etkinlikleri ve sosyal medya kampanyaları aracılığıyla manda ürünlerinin ekolojik değeri ve sağlık faydaları kamuoyuna tanıtılacak. Projenin, deltada sürdürülebilir tarım ve hayvancılık için örnek bir model oluşturacağı öngörülüyor.
