Boş ambalajlar artık "DOA" ile kazanca dönüşecek
Ulusal Depozito Yönetim Sistemi’nin Erzurum’da hayata geçirilmesi amacıyla düzenlenen programda sistemin tanıtımı yapıldı. Boş ambalajlar artık sistemle birlikte vatandaşlara para kazandıracak hem milli ekonomiye katkı yapacak hem de doğa kazanacak.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Türkiye Çevre Ajansı Başkanı Prof. Dr. Ferhat Pirinçci’nin de hazır bulunduğu koordinasyon toplantısında sistemin çalışma şekli ve getireceği faydalar anlatıldı. Atatürk Üniversitesi Prof. Dr. Kemal Bıyıkoğlu Salonu’ndaki tanıtım ve koordinasyon program, saygı duruşunda bulunulması, İstiklal Marşı’nın okunması ve Ulusal Depozito Yönetim Sistemi tanıtım videosunun izlenmesiyle başladı. Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Saim Özakalın, açılışta yaptığı konuşmada Ulusal Depozito Yönetim Sistemi’nin doğayı koruma ve geri dönüşüm hedeflerine yönelik çalışmalara önemli bir ivme kazandıracağını dile getirdi.
Başkan Pirinççi; "2 milyardan bahsediyor olacağız"
Türkiye Çevre Ajansı Başkanı Ferhat Pirinççi, dünyada 18 ülkede uygulanan bir sistemin olduğuna dikkat çekerek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Sakarya’nın ardından programın başladığı ikinci il Erzurum oldu. İlk defa ülkemizde 2025’te şu anki haliyle bu sistemi yaymakla başladık. Hedefimiz 2025 sonuna kadar bu sistemi 81 ilimizde ve bütün ilçelerimizde yaymak, 2026’da ise gerçek anlamda depozitolu sisteme geçmek. Şu anda Türkiye’de 25 milyar şişe üretiliyor ve bunların sadece belki birkaç milyarı toplanıyor, o da sokaklardan. O toplananın da sadece yüzde 15-20’si sağlıklı bir şekilde toplanıyor. Biz bu şişeleri üretmek için yurt dışından pet ithal etmek zorunda kalıyoruz. Soda şişesi üretmek için 200 bin ton cam atığı, alüminyum ithal etmek zorunda kalıyoruz. Başta tekstil, otomotiv, endüstri olmak üzere pet üreticileri ve sanayicilerimiz atık ham maddesi olarak ihtiyaç duyuyor. Sakarya’da reklam yapmadan 2 milyon 300 bin şişeye ulaştık ve eminim ki bundan 3-4 ay sonra Erzurum, Samsun, Mersin, İzmir ve Konya ile beraber 2 milyardan bahsediyor olacağız. Hatta yıl sonunda toparladığımızda şişe toplama olarak 5-6 milyara çıkacağız. Dolayısıyla bunların en büyük karı olarak 520 milyonun yanında doğaya olumlu etkilerine paha biçemiyoruz. En başta doğamız kazanacak."
Vali Çiftçi; "Depozito bedeli mobil uygulama üzerinden alınabilecek"
Vali Mustafa Çiftçi, Ulusal Depozito Yönetim Sistemi’nin, Sıfır Atık Projesi’nin en güçlü uygulamalarından biri olarak hayata geçirildiğini vurgulayarak, "İnancımız bize Allah’ın verdiği nimetleri korumayı ve gözetlemeyi öğütlemektedir. Çünkü çevre sadece bize hizmet eden bir alan değil bize emanet edilen bir değerdir. Bu sistem de emanete sahip çıkma gayesiyle oluşturulmuştur. Bu sistem döngüsel ekonomi ve sıfır atık yaklaşımı doğrultusunda kaynaklarımızı israf etmeden, çevremizi kirletmeden yaşamanın yollarını bize sunmaktadır. Bu sistem kapsamında artık tüketiciler, satın aldıkları ürünlerin ambalajlarını depozito iade makineleri aracılığıyla teslim ederek, depozito bedelini mobil uygulama üzerinden alabilecek" dedi.
Tek kullanımlık cam, pet ve alüminyum içecek ambalajlar para kazandıracak
Çevre kirliliğinin önlenmesinin yanı sıra, belediyelerin atık toplama ve depolama maliyetlerinin azalmasına, düzenli depo sahalarının ekonomik ömrünün uzamasına, Sera Gazı emisyonlarının azaltılmasına, enerji tasarrufuna, vatandaşların geri dönüşüm sistemine katılımının görünür hale gelmesine, çevre bilincinin artmasına ve ekonomik değeri yüksek temiz malzemenin geri dönüşüm sektörüne kazandırılmasına katkı sunmayı hedefleyen Depozito Yönetim Sistemi Erzurum’da uygulanmaya başlıyor. Bu kapsamda: merkezi yönetim sistemi üzerinden tüm sürecin takip edilerek tek kullanımlık cam, pet ve alüminyum içecek ambalajlarının geri kazanıma ulaştırılması hedefleniyor.
Depozitosu Olan Ambalajlar sistemi
Tüketicilerden boş ambalajların iade alınması için, "DOA" (Depozitosu Olan Ambalajlar) mobil uygulaması geliştirilerek uygulama mağazalarında (Android ve iOS Store) yer almaya başladı. Mobil uygulama, e-cüzdan ve e-ödeme sistemleri ile entegre edilerek Emlak Katılım Bankası alt yapısı üzerinden kullanıma sunuldu. Tüketici, boş ambalajları, Depozito İade Makinasına mobil uygulama ile iade ederek depozito bedelini e-cüzdanına otomatik olarak yüklüyor. Tüketici e-cüzdanında biriken paraları, QR ödeme özelliği olan pos cihazlarında harcayabildiği gibi diğer bankacılık işlemlerinde de kullanabiliyor.
İl 7 bölge sonrası hedef tüm Türkiye
2022 yılından itibaren sistemin geliştirilmesine yönelik Kızılcahamam ilçesinde başlatılan pilot uygulama, 2024 Aralık ayı itibariyle Bakanlık merkez ana binası ile Ajans merkez binasında test edilmeye başlandı. 2025 Şubat ayından itibaren ise Sakarya ili merkez ilçelerinde Depozito İade Makinasıyla (DİM) toplama operasyonlarına başladı. Birinci etapta 2025 yılı içinde, 7 bölgede 7 ilde (Samsun, Erzurum, Gaziantep, Mersin, Konya, İzmir ve Sakarya) başta marketler ve AVM’ler olmak üzere üniversite kampüsleri, metro ve tren istasyonları ile kamu ve belediyeye ait bina ve yerleşkelerde Depozito İade Makinaları kurularak toplama sisteminin başlatılması ve ikinci etapta ise diğer il ve ilçelerde sistemin yaygınlaştırılması hedefleniyor. Sistemin Türkiye genelinde hayata geçmesiyle yılda 25 milyar atık şişe toplanıp geri dönüşüme ve dolayısıyla ekonomiye kazandırılması, denizlerdeki plastik kirliliğinin azaltılması, düzenli depolama sahalarında alandan tasarruf edilmesi, enerjiden tasarruf sağlanması, teknoloji transferi ve yerli üretimde ekonomiye katkı sağlanması ve kayıt dışı üretimin engellenmesi öngörülüyor.
