Beslenmenin Hormon Dengesi ve Ağrı Üzerindeki Etkisi
Adet döneminde yaşanan şişkinlik, karın ağrısı ve iştah artışı gibi durumlar, birçok kadın için zorlayıcı olabiliyor. Medicana Sağlık Grubu Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. M. Zeynep Kuşku, bu süreçte beslenmenin hormonel denge ve sancılar üzerinde etkili olabileceğini ancak tek başına bir çözüm olarak görülmemesi gerektiğini vurguluyor. Dr. Kuşku, "Adet sancısının ana biyolojik sürücüsü, çoğu kişide prostaglandin artışıyla oluşan rahim kasılmalarıdır. Beslenme; inflamasyon düzeyi, kan şekeri dalgalanmaları, su-tuz dengesi ve mikrobesin yeterlilikleri üzerinden şişkinlik, ödem, yorgunluk ve ağrı algısını etkileyebilir" açıklamasını yapıyor.
Kaçınılması Gereken Gıdalar ve Tetikleyiciler
Op. Dr. M. Zeynep Kuşku, adet döneminde özellikle aşırı tuzlu ve işlenmiş gıdaların ödem ile şişkinliği artırabileceğine dikkat çekiyor. Yüksek şeker ve rafine karbonhidrat içeren gıdaların kan şekeri dalgalanmasına, iştah artışına, yorgunluk ve ağrıya neden olabildiğini belirten Kuşku, "Paketli işlenmiş gıdalar, şeker ve karbonhidrat içeren gıdalar mümkün olduğunca tüketilmemeli. Yağdan zengin, ağır kızartmalar sindirim yükü ve inflamatuar yanıt üzerinden yakınmaları artırabilir. Alkol de PMS yakınmalarını artırabildiği için bu dönemde sınırlanması önerilir" diye ekliyor.
Doğal Destekçiler: Zencefil ve Diğer Besinler
Adet sancıları ile beslenme arasındaki ilişkinin daha net bilindiğini aktaran Dr. Kuşku, bazı besin gruplarının ağrı şiddetini azaltmada destekleyici olabildiğini söylüyor. Omega-3’ten zengin besinler (yağlı balık, ceviz, chia tohumu) iltihap yolaklarını baskılayarak ağrıda hafif-orta düzeyde azalma sağlayabiliyor. Magnezyum içeren besinler (ıspanak, avokado, kakao) kas gevşetici etkileri sayesinde sancıları hafifletebilir. Kalsiyumun PMS belirtilerinde, potasyumun ise sıvı dengesini düzenleyerek ödem ve şişkinliği azaltmaya yardımcı olabileceği ifade ediliyor. Zencefilin, adet sancısı konusunda en çok çalışılmış bitkisel desteklerden biri olduğu ve klinik çalışmalarda ağrıyı azaltabildiği gösterilmiş durumda. Rezene ve papatya çayı da bazı kadınlarda rahatlama sağlayabiliyor.
Şiddetli Ağrıda Altta Yatan Nedenler Araştırılmalı
Beslenmeye dikkat edildiği halde şiddetli sancıların devam etmesi durumunda, altta yatan bir neden olup olmadığının mutlaka araştırılması gerektiğini vurgulayan Op. Dr. Kuşku, önemli uyarı işaretlerini şöyle sıralıyor: "Ağrının ilk kez çok şiddetli başlaması, yıllar içinde artması, ağrı kesicilere rağmen belirgin rahatlama olmaması, aşırı veya pıhtılı kanama, ara kanama, ateş, kötü kokulu akıntı, cinsel ilişkide ağrı, idrar yaparken veya dışkılama sırasında ağrı, bayılma hissi veya günlük yaşamı ciddi şekilde aksatan sancılar mutlaka değerlendirilmelidir." Bu belirtiler endometriozis, miyom veya adenomyozis gibi hastalıklara işaret edebilir.
Toplumdaki Yanlış İnanışlara Dikkat
Op. Dr. M. Zeynep Kuşku, toplumda adet süreciyle ilgili bazı yanlış inanışlar olduğunu da belirterek şu açıklamaları yapıyor: "Soğuk içeceklerin herkeste mutlaka sancıyı artırdığı veya şeker tüketilmezse ağrının dayanılmaz olacağı düşüncesi bilimsel bir genelleme değildir. Bitki çaylarının tamamen zararsız ve sınırsız içilebileceği algısı da doğru değildir. ‘Adet sancısı normaldir, katlanmak gerekir’ düşüncesi ise yanlıştır. Şiddetli ve yaşam kalitesini bozan ağrı mutlaka ciddiye alınmalıdır."
