2024’ün ilk 11 ayında 1 milyon sıfır araç satışı oldu

Geride bırakacağımız 2024, tüm sektörler gibi otomotivde de ekonomik zorluklar ve belirsizliklerle dolu bir yıl oldu. Satış adetlerinde kayda değer bir düşüş yaşanmamış olsa da karlılıklar ciddi ölçüde geriledi.

LenaCars’ın yaptığı kapsamlı araştırmalarda, 2023’ten devredilen yüksek fiyatlı araç stoklarının 2024 yılında zararla satılması, enflasyon, artan finansman maliyetleri, yükselen reel maliyetler gibi etkenlerin şirketlerin gelir tablolarında ciddi bir baskı yarattığını ve ortalama yüzde 30 zararın ortaya çıktığını gösterdi.

LenaCars Genel Müdürü Selçuk Nazik, 2025 yılının sıfır kilometre ve ikinci el araç satışları ile operasyonel filo kiralamada küçülmeyi yönetenlerin yılı olacağını ve politika faizinin en belirleyici temel unsur haline geldiğini önemle belirtti.    

Sıfır araç cephesinde son 10 yıllık ortalamaya göre yüzde 44 büyümeyle bu yıl da 1 milyonun üzerinde satış gerçekleşti. Bu yılın ocak-kasım ayları arasında toplamda 1.068.260 adet sıfır otomobil ve hafif ticari araç satışı yapılırken, aralık ayının yüksek satış beklentisiyle, yılın toplam satış adedinin 1 milyon 250 bin olması bekleniyor.

İkinci el tarafında ilk 10 ayda yüzde 3,5 gibi minimal kayıpla 7 milyonun üzerinde devam eden satışların, yılı 7,5 milyon üzerinde bir rakamla kapatacağı öngörüsünü paylaşan LenaCars Genel Müdürü Selçuk Nazik, otomotivde en temel belirleyici unsurun politika faizi olduğuna dikkat çekti. “2023 yılının mayıs ayına kadar düşük tutulan faiz oranları hem araç satışlarını hem de fiyatları desteklemişti. Ancak Haziran 2023 itibarıyla sıkı para politikasına geçiş, ikinci el araç satışlarında bir düşüşe neden oldu. 2024 yılı temmuz ayına kadar düşüş devam ederken, yılın ikinci yarısında satışlar toparlandı ve ekim ayında 680.849 adet satışla son 10 yılın en yüksek seviyesine ulaşıldı. Araç satıcılarının çok zarar ettim fiyatlar yükselir, alıcıların ise fiyatlar biraz daha düşer algısı 2024 Temmuz itibarıyla kırıldı. Satıcılar zararı göze alarak araçlarını elden çıkarmaya, alıcılar ise fiyatların daha fazla düşmediğini, dengelenmeye başladığını görerek alım motivasyonlarını güçlendirdi. Son çeyrekte beklenen faiz indirimi gelmemesine rağmen alıcıların fiyatlar aratabilir endişesi alıma döndüklerini gösteriyor.” dedi.
 

Yükselen maliyetler kiralama şirketlerini olumsuz etkiledi

LenaCars’ın yaptığı araştırmalarda, günlük ve operasyonel kiralamadaki genel tablo da ortaya çıktı. 2024 yılında turizm sektöründeki büyümeye rağmen yüksek döviz kuru, artan sabit maliyetler ve borçlanma maliyetleri, günlük araç kiralama firmalarını olumsuz etkiledi. Türkiye’ye gelen ziyaretçi sayısında %7 artış olmasına rağmen, döviz kuru ve maliyetlerin yükselmesi nedeniyle günlük kiralamada karlılıklar düştü. Uzun dönem kiralamadaki araç parkı gelişimi yalnızca yüzde 1,2 seviyesinde kaldı. 2023 yılında 1.516 firma konkordato ilan ederken, bu sayı 2024’te 3.011’e yükseldi. Bu durum, tahsilat problemleri ve artan maliyetlerle birleşerek gelir kaybına yol açtı.

BYD gibi Çinli otomobil markaları satışları destekleyecek 

Sıfır kilometre araç satışlarında 2025 yılı beklentilerini paylaşan LenaCars Genel Müdürü Nazik, “Yılın ilk yarısı oldukça zor geçecek hem toplam satış adetleri hem de karlılıklar ilk yarıda eriyecek, özkaynaklar şirketleri ayakta tutacak. Ancak 2. Yarıda faiz politikasına ve diğer sosyo-ekonomik gelişmelere paralele dengelenme olacaktır.

Sıfır kilometre araç pazarı kötümser senaryoda 1 Milyon adeti görür. Çin etkisini 2025 yılında takip edeceğiz, BYD gibi markaların güçlü ataklarını göreceğiz. Bunlar da adetler üzerinde olumlu etki doğurur. Ancak yerli markalar için iyi günler görünmüyor. Sektörün yılın ilk yarısında istihdam kayıpları yaşaması muhtemel görünüyor. Bu süreç tüm firmaları sabit maliyetlerini kısmaya, verimli çalışmaya zorlayacaktır.” açıklamasını yaptı. 

İkinci elde ise 2024’e göre daha dengeli bir pazar beklediklerini ifade eden Nazik, “Özellikle zorunlu sigorta uygulaması konusunda bu kadar keskin olmaya devam edilirse burada oluşan maliyetler ikinci el otomobil fiyatları üstüne yansıyacaktır. Yılın ilk çeyreğinde yaşanacak olası faiz indirimleri ise ufak çaplı hareketlenmeye en azından istihdam kaybını durdurmaya yarayacak. UTTS, ZMMS’deki sürenin ortadan kaldırılması gibi durumlar kiralamada maliyetleri artırıyor. Yeni yılda operasyonel filo kiralamada büyüme yaşanmayacağına kesin gözüyle bakıyoruz. 2025 yılında otomotiv paydaşı şirketlerin küçülmeye gideceğini ve bu küçülme sürecini doğru yönetebilen firmalar güçlenerek yolunda devam edeceğini söyleyebiliriz. Şirketlerin verimlik konusuna odaklanmaları, küçülmeyi doğru yönetmeleri özellikle de özkaynaklarını güçlendirerek hareket etmeleri gerekiyor.  Verimlik konusunda daha fazla odaklanması, dikkatli olması özkaynak/dış kaynak rasyosu anlamında 80/20 kuralı uygulaması gerekiyor. Gelen yılın, giden yılı aratmamasını diliyoruz.” açıklamasında bulundu.