Amasya'daki Oluz Höyük kazısı, antik çağda Doğu Akdeniz'den tüm Akdeniz kıyılarına yayılan Fenikelilerin izlerini gün yüzüne çıkardı. Kazı Başkanı Prof. Dr. Şevket Dönmez, ünlü Fenike şehir devleti Kartaca'dan gelmiş insan başlı cam boncuklar ve Fenike tipi mezarlar bulduklarını açıkladı.
Prof. Dr. Dönmez, "Küpler içine yerleştirilmiş, sayıları 8'i bulan bebek ve cenin mezarları Anadolu'da hiçbir yerde yok" diyerek keşfin eşsizliğine vurgu yaptı. Mezarların aralarında mesafe olacak şekilde konumlandırılarak gömüldüğünü belirtti.
Mezarlarla ilgili ilk değerlendirmelerde, bebeklerin Fenike geleneğinde kurban edilmiş veya ölü doğsa bile bu şekilde gömülmüş olabileceği düşünülüyor. Dönmez, "Belki de çocukların kurban edildiği bir kültürden bahsedebiliriz. Fenike dünyasında yaygın olan 'Tofed' dediğimiz kurban edilmiş çocukların Anadolu'daki mezarlarıyla karşılaşmış olabiliriz" ifadelerini kullandı. Bu iddianın bilimsel teyidinin ise antropolojik değerlendirmelerle yapılacağı kaydedildi.
2007'de başlayan ve 19 yıldır süren Oluz Höyük kazılarında 10 katman belirlendi. Prof. Dr. Dönmez, höyüğün 6.500 yıl öncesine dayanan bir kitap sayfası gibi olduğunu anlatarak; Pers, Frig ve Hitit dönemlerine ait saray, tapınak ve mimari kalıntılar bulunduğunu söyledi.
Keşfedilen Kubaba kutsal alanındaki tapınağın plan şemasının, Arami ve Fenike tapınaklarının ince uzun, megaroid planını gösterdiğine dikkat çeken Dönmez, "Fenikelilerin Orta Anadolu'ya kadar gelmiş olmaları bizi gerçekten şaşırtıyor" dedi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın Geleceğe Miras Projesi çerçevesinde süren kazılarda gün yüzüne çıkan 3 bine yakın eser, Amasya Müzesi'ne teslim edildi.