Raporun Cesur Mirası ve Çok Boyutlu Teşhisi
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kaya, "Doğu Sorunu: Teşhisler ve Tespitler" raporunun 30. yılı dolayısıyla düzenlenen "30. Yılında Doğu Raporu'ndan Bugüne" başlıklı panelde konuştu. Kaya, raporun 1995 yılında, faili meçhullerin yaşandığı ve güvenlikçi politikaların hakim olduğu bir dönemde, TOBB öncülüğünde hazırlanmasının önemli ve cesur bir adım olduğunu vurguladı. Raporun, sorunun yalnızca güvenlik başlığı altında ele alınamayacağını ortaya koyduğunu belirterek, "Bu mesele sosyolojisi, ekonomisi ve siyaseti olan bir sorundur. Bu çerçeve oluşturulmadan çözüm mümkün değildir" dedi.
Kalkınma ve Tüketimdeki Çarpıcı Farklar
Bölgesel kalkınma politikalarına da değinen Kaya, yatırım teşviklerinden Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin yeterince faydalanamadığını açıkladı. Bölgenin teşviklerden yararlanma oranının yüzde 5'ler düzeyinde kaldığını, Batı illerinde ise bu oranın yüzde 65'lere ulaştığını ifade etti. Eğitim ve temel tüketim harcamalarında da ciddi uçurumlar olduğunu söyleyen Kaya, "Batı ile aramızda eğitim harcamalarında 26 kata, gıda harcamalarında ise 22 kata varan farklar var. Bu tablo, güvenlik merkezli bakış açısının bir sonucudur" değerlendirmesini yaptı.
Diyalog Sürecinin Önemi ve Mevcut Zorluklar
Kaya, Türkiye'de son dönemde Kürt sorununun çözümüne yönelik bir diyalog sürecinin konuşulduğunu hatırlattı. Bu sürecin önemine vurgu yaparak, "İsmi ne olursa olsun, bugün diyalog ve müzakerenin konuşuluyor olması önemlidir" dedi. Ancak, hala farklı bakış açılarına alan açmakta zorlanıldığını da sözlerine ekledi.